Tłoczno jak… na Bałtyku!

Morze Bałtyckie jest jednym z najbardziej zatłoczonych mórz na świecie. W ostatnich latach intensywność ruchu morskiego znacznie wzrosła i przewiduje się, że trend ten będzie się utrzymywał. Według szacunków aż 90% towarów jest transportowanych drogą morską, a statki towarowe i tankowce stanowią 68% wszystkich jednostek zarejestrowanych w Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO), które poruszają się po Bałtyku. Te duże jednostki, osiągające nawet 300 metrów długości, wywierają ogromną presję na środowisko morskie. Głównymi źródłami zanieczyszczeń pochodzącymi ze statków są emisje spalin i pyłów do powietrza oraz zrzuty ścieków ze statków pasażerskich, które stanowią źródło biogenów i przyczyniają się do eutrofizacji Bałtyku.

Hałas podwodny

Transport morski jest również najczęstszym źródłem hałasu podwodnego. Badania pokazują, że w polskich wodach rejestratory wychwytywały wartości poziomu hałasu rzędu nawet 120 decybeli. Dźwięki o takim natężeniu można porównywać z hałasem generowanym przez startujący odrzutowiec! Zanieczyszczenie to jest o tyle istotne, że generowane jest najczęściej w płytkich wodach strefy przybrzeżnej, czyli w rejonie naturalnych siedlisk krytycznie zagrożonych wyginięciem morświnów.

Hałas podwodny generowany jest również przez wydobycie surowców z dna morskiego oraz budowę wszelkiej związanej z tym infrastruktury, farmy wiatrowe oraz działania wojskowe. Wiele ssaków morskich oraz ryb korzysta z dźwięków do komunikacji i orientacji w przestrzeni. Nadmierny hałas zakłóca ich codzienne funkcjonowanie, a także stanowi bezpośrednie zagrożenie dla ich zdrowia i życia.

Morze pełne plastiku

Śmiertelne zagrożenie dla morskich zwierząt stanowią również śmieci, których nad wodą i w samym Bałtyku nie brakuje! Plastik stanowi około 70% wszystkich śmieci w Morzu Bałtyckim. Na 100 metrach bałtyckiej plaży można znaleźć od 50 do 300 śmieci. Najczęściej spotykane to: opakowania po żywności, butelki, pokrywki i różne plastikowe elementy, a także odpady przemysłowe takie jak folie czy taśmy maskujące. Plastik jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ długi czas pozostaje w środowisku i rozkłada się bardzo powoli.

Sieci widmo

Kolejnym źródłem plastiku i śmiertelnym zagrożeniem dla zwierząt w środowisku morskim są sieci widmo, czyli zagubione lub w inny sposób utracone narzędzia połowowe, które gromadzą się na dnie (i podwodnych zaczepach, np. wrakach), dryfują na powierzchni lub tworzą zasłonę w kolumnie wody. Po zagubieniu dalej łowią, stanowiąc niewidoczną pułapkę dla fok, morświnów i ryb. Rozpadają się do mikrocząstek plastiku, w ten sposób trafiając bezpośrednio do łańcucha pokarmowego, a finalnie również na nasze talerze!

„Pamiątki” po II wojnie światowej

Bałtyk kryje w sobie ok. 50 000 ton amunicji zawierającej bojowe środki toksyczne, która została zatopiona po II wojnie światowej. Najwięcej, bo ok. 35 000 ton, zdeponowano w okolicy Bornholmu. Wbrew pozorom, natrafienie na broń nie jest wcale niemożliwe. Amunicja jest odnajdowana podczas podwodnych prac budowalnych (rurociągi, kable morskie, farmy wiatrowe) oraz w trakcie poławiania ryb metodą trałowania dennego.

Gdzie się podziały bałtyckie dorsze?

Obecnie stan ponad 60% stad ryb Morza Bałtyckiego o znaczeniu komercyjnym znajduje się poza tzw. granicami bezpiecznymi biologicznie.

Przykładami niezrównoważonych praktyk połowowych są połowy prowadzone na zbyt wysokim poziomie, czyli przełowienie, które zagraża stabilności populacji, lub połowy prowadzone destrukcyjnymi metodami połowowymi. Wśród niebezpiecznych dla ekosystemu Bałtyku metod połowowych wyróżniamy m.in.:

·        trałowanie denne, które niszczy dno morskie i siedliska przydenne, a także charakteryzuje się wysokim przyłowem organizmów przydennych oraz

·        sieci skrzelowe, które stanowią wysokie ryzyko przyłowu zwierząt chronionych i zagrożonych, w tym morświnów. Cienkie i niewidoczne żyłki takich sieci stanowią barierę nie do wykrycia dla ssaków morskich posługujących się echolokacją.